काठमाडौं खबर 
साउन २५, २०८१ काठमाडौं । हिन्दु धर्ममा नागको बारेमा विशेष उल्लेख गरिएको पाइन्छ । ग्रन्थ, शास्त्र र पुराणमा पनि नाग लोकको उल्लेख गरिएको छ । साथै नाग पञ्चमी पर्व पनि मनाउने बारेमा पनि उल्लेख गरिएको छ । सनातन धर्ममा नागको ठूलो महत्व छ भन्नु गलत हुनेछैन र यससँग सम्बन्धित कथाहरु पनि निकै रोचक छन् । आज हामी तपाईलाई हिन्दू धर्मका पाँच अति शक्तिशाली र खतरनाक विषालु सर्पको बारेमा बताउन गइरहेका छौँ ।
शास्त्रमा शेषनाग, वासुकी नाग, तक्षक नाग, कर्कोटक नाग र कालिया नागलाई श्रेष्ठ मानिएको छ । आफ्नो शक्तिको नशामा यी नागहरूले भगवानलाई समेत चुनौती दिएको बताइन्छ । यद्यपि, भगवानलाई जित्न त मुस्किल नै हुने भइ नै हाल्यो । एकातिर यी नागहरूले भगवानसँग युद्ध गरेका थिए भने भगवानको सहारा पनि पाएका थिए । कसैलाई श्रीकृष्णले क्षमा दिए, कसैलाई भगवान शिवले ग्रहण गरे र कोही भगवान विष्णुको संरक्षणमा आए । यी पाँच शक्तिशाली नागहरूको बारेमा तल उल्लेख गरिएको छ ।
शेषनाग
ऋषि कश्यप र माता कद्रुका जेठा छोरा शेषनाग, भगवान विष्णु (भगवान विष्णुको मन्त्र) का एक महान भक्त थिए। उनले आफ्नो नाग परिवार छोडेर गन्धमादन पर्वतमा भगवानको तपस्या र भक्ति गरे। तपस्याबाट प्रसन्न भई भगवान् ब्रह्माले शेषनागलाई सृष्टिको भार आफ्नो कुण्डमा बोक्न आशीर्वाद दिनुभएको जनविश्वास छ । यसै कारणले यो सारा सृष्टि शेषनागको शिरमा भएको कथामा भनिएको छ ।
वासुकी नाग
वासुकी नाग भगवान शिवको प्रिय हो। वासुकी शेषनागका भाइ हुन्। किंवदन्तीअनुसार समुद्र मन्थनका क्रममा देवता र दानवहरूले सर्प वासुकीलाई डोरीको रूपमा प्रयोग गरी मेरु पर्वत मन्थन गरेका थिए।
कालिया नाग
कालिया नाग र श्रीकृष्ण बीचको युद्धबारे सबैलाई जानकारी नै छ । जब कालिया सर्पले यमुनामा आफ्नो स्थापना गरेको थियो र त्यसको विषको कारण यमुना नदी विषाक्त भएको थियो, तब बाल्यकालमा श्रीकृष्णले यमुनामा प्रवेश गरे र कालियासँग युद्ध मात्र गरेनन्, उनलाई त्यहाँबाट छोड्न बाध्य पनि गरे।
तक्षक नाग
तक्षक नाग कश्यप ऋषिका पुत्र हुन्। पाण्डुका छोरा अर्जुनले तक्षक नागको सम्पूर्ण परिवारलाई वाणले जलाएर मारेको जनविश्वास छ । यसै कारणले तक्षक नागले अर्जुनको मृत्युको कामना गर्दै उनलाई मार्न बारम्बार प्रयास गरे तर हरेक पटक श्रीकृष्ण (श्री कृष्णको नाम गोविन्द हो ?) ले अर्जुनको रक्षा गरे । नागको दुनियाँमा बस्दा अन्डरवर्ल्डमा बस्ने यी मात्र नाग हुन्।
कर्कोटक सर्प
कर्कोटक भगवान शिवको सदस्य भएको मानिन्छ । कर्कोटक पनि भगवान शिवका परम भक्त थिए। जब कर्कोटकले कठोर तपस्याको फलस्वरूप भगवान शिवको घाँटीमा स्थान मागेको थियो । शिवले उनलाई त्यो स्थान दिन अस्वीकार गरे किनभने वासुकी नाग उनको घाँटीमा पहिले नै थियो तर भक्तिबाट प्रसन्न भई शिवले उनलाई स्थान दिए।