

काठमाडौं । भारतमा पछिल्लो समय धेरै विमानहरूमा बमको धम्की आउने गरेको छ । दैनिकजसो कैयौं धम्की त्यहाँको सरकारी र निजी विमान कम्पनीमा पनि आउने गरेको छ । जसले एयरलाइन्सहरूमा आतंक पैदा गरेको छ र देशमा उड्डयन सुरक्षा प्रोटोकलहरूको बारेमा चिन्ता बढेको छ। यी सबै धम्कीहरू गलत साबित भए पनि यसले एयरलाइन्सको सञ्चालनमा नराम्रो असर पारेको छ र यात्रु र चालक दलका सबैलाई असुविधा भएको छ। यस्तो अवस्थामा विमानमा बमको धम्की आउँदा के हुन्छ र त्यसको प्रोटोकल के छ जानौँ ।
बमको धम्की आएपछि के हुन्छ र प्रोटोकल के हो ?
जब विमानमा बमको धम्की आउँछ, एयरलाइन्स र सुरक्षा निकायहरूले विशेष प्रोटोकल पालना गर्छन् । यस अवधिमा विमानलाई सैन्य आधार वा प्रमुख विमानस्थलजस्ता सुरक्षित स्थानतर्फ मोडिन्छ। विमानमा बम छ कि छैन भनेर पनि जाँच गरिन्छ। यसबाहेक कुनै पनि शंकास्पद व्यक्ति नहोस् भनेर यात्रुहरूको जाँच गरिन्छ। यसबाहेक धम्की दिने व्यक्तिलाई पक्राउ गर्न खोज्ने प्रयास भइरहेको हुन्छ ।
विमानलाई धम्की दिँदा के हुन्छ?
यदि कुनै विमानले उडानको क्रममा खतरा प्राप्त गर्छ भने, एक अलर्ट जारी गरिन्छ र तुरुन्तै एयरपोर्ट बम मूल्यांकन समितिको बैठक बोलाइन्छ । साथै, यो धम्की साँचो हो कि होइन भनेर जाँच गरिन्छ। यसपछिका कार्यहरू सोही समितिले गर्ने गर्छ ।
यदि कुनै अन्तर्राष्ट्रिय उडानमा बमको धम्की आएको छ जुन पहिले नै आफ्नो देशको हवाई क्षेत्र बाहिर छ भने सम्बन्धित देशको एजेन्सीहरूले अन्तर्राष्ट्रिय एटीसी र सुरक्षा निकायहरूसँग समन्वय गरेर थप कारबाही गर्नुपर्छ। यस्तो अवस्थामा उडान सामान्यतया नजिकैको एयरपोर्टमा डाइभर्ट गरिन्छ।
जाँच गर्न कति लाग्छ खर्च ?
जहाजमा बम रहेको सूचना पाएपछि उडानलाई निर्धारित विमानस्थलको सट्टा नजिकैको विमानस्थलमा अवतरण गराउनु पर्दछ । यसबाट इन्धन बढी खपत हुने मात्र होइन, विमानको रि-चेकिङ, यात्रुलाई होटलमा राख्ने र गन्तव्यमा पुर्याउने व्यवस्था मिलाउनुपर्ने हुँदा यसको लागि धेरै ठूलो खर्च लाग्ने गर्छ ।
एक रिपोर्टअनुसार यी सबैमा करिब ३ करोड रुपैयाँ खर्च भएको छ । यो साता विस्तारा, एयर इन्डिया, इन्डिगो, अकासा, स्पाइसजेट, स्टार एयर र एलायन्स एयरका ७० भन्दा बढी आन्तरिक र अन्तर्राष्ट्रिय उडानहरूलाई धम्की आएको छ। धम्कीका कारण अहिलेसम्म दुई सय करोड रुपैयाँसम्मको नोक्सान भइसकेको छ ।