काठमाडौं खबर 
साउन २३, २०८१ काठमाडौं । दुई प्रमुख व्यक्तिको हत्याले इजरायलविरुद्ध बदला लिने इरानलगायत इस्लामिक मुलुकको चेतावनीले मध्यपूर्वमा तनावको स्थिति सिर्जना गरेको छ । इजरायललाई समर्थन गर्दै आएको अमेरिका इरानले इजरायलमाथि आक्रमण गरेको खण्डमा सहयोगी देश इजरायलमाथि समर्थनको दबाबमा छ । जसमा आफ्नो ठूलो शक्ति खर्च हुने भय अमेरिकामाथि छ । उता रुस युक्रेन युद्धमा पनि अमेरिकाले युक्रेनको पक्षबाट ठूलो शक्ति खर्च गरेको छ । अब इजरायलमाथि पनि शक्ति खर्च गर्नुपर्दा अमेरिकालाई नै क्षति हुने जोखिम बढिरहेको छ । रुस युक्रेन युद्ध नरोकिँदै फेरि मध्यपूर्वमा युद्धको जोखिम थपिन थालेपछि अमेरिका राजनीतिकरूपमा फसेको विश्लेषण गर्न थालिएको छ ।
इरान र हिजबुल्लाहले लगातार आक्रमणको धम्की दिइरहेका छन् । अमेरिकाले इजरायलको समर्थनमा यस क्षेत्रमा थप युद्धपोत र लडाकु विमान पठाएको छ । सोमबार राष्ट्रपतिले राष्ट्रिय सुरक्षा टोलीसँग संकटको अवस्थाबारे पनि छलफल गरेका थिए । बाइडेन र विदेशमन्त्री एन्टोनी ब्लिन्केन तनाव कम गर्न सक्दो प्रयास गरिरहेको बताएका छन् । बढ्दो तनावका बीच जेद्दाहमा बुधबार इस्लामिक सहयोग संगठन (ओआईसी)को बैठक बस्दैछ । ओआईसीका एक अधिकारीले एएफपी समाचार एजेन्सीलाई प्यालेस्टाइन र इरानले यस क्षेत्रका घटनाक्रमबारे छलफल गर्न बैठक बोलाउन अनुरोध गरेको बताए।
सैन्य तयारी र कूटनीति
जो बाइडेनले जोर्डनका राजा अब्दुल्लाह द्वितीयलाई पनि फोन गरेका छन् । अप्रिलमा इरानले इजरायलमा गरेको रकेट र ड्रोन आक्रमणलाई असफल बनाउन जोर्डनले ठूलो भूमिका खेलेको थियो । अर्कोतर्फ, ब्लिन्केनले कतार र इजिप्टका अधिकारीहरूसँग कुरा गरेका छन् । पछिल्लो १० महिनामा इजरायल र हमासबीचको युद्धमा युद्धविरामका लागि यी देशहरूले सबैभन्दा बढी प्रयास गरेका छन् । ‘हामी गहन कूटनीतिमा व्यस्त छौं, लगभग चौबीसै घण्टा, हाम्रो सन्देश छ – सबै पक्षहरूले साहसबाट जोगिनै पर्छ,’ ब्लिन्केनले ह्वाइट हाउसको बैठकमा वरिष्ठ अधिकारीहरूसँग छलफल गरेपछि भने । मध्यपूर्वमा अमेरिकी सेनाका कमाण्डर जनरल माइकल कुरिला सोमबार इजरायल पुगेका थिए र त्यहाँको सेना प्रमुख जनरल हर्जी हेलेवीसँग भेटेर सुरक्षा अवस्थाको बारेमा जानकारी लिएका थिए ।
इरानमाथि आक्रमण गर्न दबाब
इरानी राष्ट्रपति मसुद पेजेस्कियानले ‘गाजाका उत्पीडित र कमजोर मानिसविरुद्ध’ इजरायलको कार्य र गरिएको हत्यालाई ‘आपराधिक कार्य’ भनेर कडा निन्दा गरे। इरानको सरकारी समाचार एजेन्सी इरनाका अनुसार पेजेस्कियानले रुसी वरिष्ठ अधिकारीसँगको भेटमा भनेका थिए, ‘इरानको इस्लामिक गणतन्त्र यस क्षेत्रमा युद्धको दायरा विस्तार गर्न चाहँदैन, तर यो शासनलाई उसको अपराधको लागि जवाफदेही हुनुपर्छ।’ रसियाले इरानलाई सर्वसाधारणलाई निशाना बनाउनबाट जोगिन आग्रह गरेको पनि रिपोर्टहरू आएका छन्।
इजरायलले हानियाहको हत्यामा प्रत्यक्ष प्रतिक्रिया दिएको छैन। तर, इरानी भूमिमा भएको यो हत्याका लागि इजरायलतर्फ औंला उठाइएको छ । यो हत्या हुनुभन्दा केही घण्टाअघि हिजबुल्लाहका सैन्य प्रमुख फुआद शुक्र बेरुत इजरायली हमलामा मारिएका थिए। गोलान हाइट्समा भएको रकेट आक्रमणको लागि इजरायलले मारिएका फुआद शुक्रलाई जिम्मेवार ठहर गरेको छ । जसमा १२ बालबालिकाको मृत्यु भएको थियो ।
नसरल्लाहको धम्की
भेनसको हत्या भएको एक हप्तापछि मंगलबारको भाषणमा हिजबुल्लाह प्रमुख नसरल्लाहले इजरायलविरुद्ध बदला लिने धम्की दिएका थिए। नसरल्लाहले हिजबुल्लाह र इरानले गत हप्ता हिजबुल्लाह सैन्य कमाण्डर फुआद शुक्र र हमास नेता इस्माइल हनियाहको हत्यापछि इजरायललाई ‘परिणामको वास्ता नगरी’ जवाफ दिनुपर्ने बताएका छन् । अक्टोबर ७ मा हमासले गरेको आक्रमणपछि हिज्बुल्लाह समूह र इजरायली सेनाबीच झण्डै दिनहुँ झडप भइरहेको छ । मङ्गलबार, दक्षिणी लेबनानमा इजरायली आक्रमणमा चार हिजबुल्लाह लडाकु मारिएका थिए।
तनाव कम गर्न प्रयास
तेल अभिभमा एक युरोपेली कूटनीतिज्ञले भने कि इरान र यसको समर्थन समूहहरूबाट संयुक्त प्रतिक्रियाको सम्भावना छ तर तनाव कम गर्ने प्रयासहरू पनि जारी छन्। नाम खुलाउन नचाहेको उक्त अधिकारीले भने, “यसको अर्थ सबैतिरबाट एकैपटक जवाफी हमला हुनेछ भन्ने होइन, हामी उनीहरूलाई आगोसँग खेल्न बन्द गर्नुपर्छ भन्दैछौं किनभने अक्टोबर ७ पछिको जोखिम छ । ज्वाला धेरै उच्च छ।” धेरै देशहरूले आफ्ना नागरिकहरूलाई लेबनान छोड्न आग्रह गरेका छन्। यसैबीच चीनले सतर्कता बढाउन आग्रह गरेको छ । धेरै एयरलाइन्सहरूले दिउँसोमा लेबनानमा आफ्नो उडान बन्द गरेका छन् ।
एनआर/एमजे (एएफपी)